حمل و نقل دریایی چیست؟

حمل و نقل دریایی: روش‌های جابجایی کالا با کشتی و شناور

حمل و نقل دریایی یکی از اساسی‌ترین و پرکاربردترین روش‌های جابجایی کالا در جهان است. این روش به جابجایی کالاها از طریق کشتی‌ها و سایر شناورها در اقیانوس‌ها، دریاها، کانال‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها اشاره دارد. در این روش مقادیر زیادی از کالاها با استفاده از کشتی‌های حامل جابجا می‌شوند و اگر محموله قابلیت بسته‌بندی و حمل کانتینری داشته باشد، درون کانتینرها بارگیری می‌شود.

به جابه‌جایی هر گونه کالا با استفاده از انواع کشتی، قایق و سایر شناورها از طریق اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها، کانال‌ها و رودخانه‌ها را حمل و نقل دریایی می‌گویند. در حمل و نقل دریایی مقادیر زیادی کالا با استفاده از کشتی‌ها و شناورهای حامل، جابجا می‌شود. اگر محموله فله نباشد یا قابلیت حمل کانتینری داشته باشد، بسته بندی شده و درون کانتینرها قرار داده می‌شوند، سپس به داخل کشتی کانتینربر بارگیری می‌شوند. یک کشتی کانتینربر معمولی می تواند حدود 18،000 کانتینر را حمل کند، به این معنی که حمل و نقل دریایی یک روش مقرون‌به‌صرفه برای حمل مقادیر زیاد در مسافت‌های طولانی است. اگر محموله فله باشد از کشتی های مخصوص حمل کالاهای فله استفاده می شود. هزینه حمل و نقل بار به صورت فله نسبت به حمل کانتینری قیمت پایین تری دارد. حمل و نقل دریایی به عنوان یکی از مهمترین پایه‌های تجارت جهانی، در تأمین نیازهای کشورها به انواع کالا، سوخت‌ و... نقش اساسی ایفا می کند.

لجستیک ایران با افتخار انواع خدمات حمل و نقل بین المللی را با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت برای مشتریان خود فراهم نموده است.

انواع روش حمل دریایی

FCL (حمل کانتینری کامل): وقتی که حجم بار به اندازه‌ای باشد که تمامی ظرفیت یک کانتینر پر شود، از این روش استفاده می‌شود.

LCL (حمل کانتینری کمتر از ظرفیت کامل): اگر بار کمتر از ظرفیت یک کانتینر باشد، از این روش برای جابجایی کالاهای چند صاحب‌بار استفاده می‌شود.

حمل فله (Bulk): این روش برای حمل کالاهای فله و بدون بسته‌بندی استفاده می‌شود.

تاریخچه‌ای مختصر از حمل و نقل دریایی

تاریخچه حمل و نقل دریایی به دوران باستان برمی‌گردد، زمانی که انسان‌ها با استفاده از قایق‌های چوبی و ساده از رودخانه‌ها و دریاها عبور می‌کردند. با گذشت زمان، کشتی‌های بزرگ‌تر و مدرن‌تر ساخته شدند که امکان جابجایی کالاهای بیشتری را فراهم کردند. دوره صنعتی‌سازی و ساخت کشتی‌های بخار تحولی عظیم در این حوزه ایجاد کرد و امروزه حمل و نقل دریایی به یکی از پایه‌های اصلی تجارت بین‌المللی تبدیل شده است.

حمل و نقل دریایی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های حمل و نقل است نقش اساسی در تحول تجارت داشته است. در ادامه به صورت مختصر به تاریخچه حمل و نقل دریایی اشاره شده است:

1. دوران باستان: از زمان‌های دور، انسان‌ها با استفاده از قایق‌ها و کشتی‌های ساده از جنس چوب و سایر مواد طبیعی، از دریاها و رودخانه‌ها عبور می‌کردند. مصریان باستان و سمری‌ها از جمله اولین مردمانی بودند که از کشتی‌ها برای حمل و نقل و تجارت استفاده می‌کردند.

2. دوران یونان و روم باستان: یونانیان و رومیان باستان با ساخت کشتی‌های جنگی و تجاری را تحولی در صنعت حمل و نقل دریایی ایجاد کردند. آن‌ها از کشتی‌های بادبانی برای تجارت، جنگ و ارتباط بین شهرها و جزایر استفاده می‌کردند.

3. قرون وسطی: در این دوره، اروپایی‌ها کشتی‌های مستحکم تر با قابلیت پیمایش طولانی ساختند و مسیرهای تجاری جدیدی را کشف کردند. وایکینگ‌ها از جمله گروه هایی بودند که بخاطر ساخت کشتی‌های مستحکم و سریع مشهور شده بودند.

4. کشف جهان جدید: در قرن 15 و 16 میلادی، کشف سرزمین های جدید توسط کریستفر کلمبوس و دیگر کاشفان اروپایی باعث گسترش عظیم حمل و نقل دریایی شد.

5. صنعتی‌سازی: با آغاز دوره صنعتی‌سازی در قرن 18 و 19، کشتی‌های بخار و سپس کشتی‌های موتوری جایگزین کشتی‌های بادبانی شدند. این تحول باعث افزایش سرعت و کارآیی حمل و نقل دریایی شد.

6. جنگ‌های جهانی: در طول جنگ‌های جهانی اول و دوم، نیاز به کشتی های پیشرفته تر و با امکانات بیشتر منجر به پیشرفت های قابل توجهی در صنعت کشتی سازی شد.

7. دوره مدرن: حمل و نقل دریایی امروزه به پراستفاده ترین و پرکاربردترین روش‌ حمل و نقل بین المللی تبدیل شده است. با پیشرفت تکنولوژی و ساخت کشتی‌های غول‌پیکر تجارت بین الملل وارد عصر جدیدی شد. حمل و نقل دریایی در توسعه تجارت، فرهنگ، سیاست و تکنولوژی نقش بسزایی داشته و همچنان یکی از اصلی‌ترین عوامل اتصال جهانی است.

چرا از حمل و نقل دریایی استفاده کنیم؟

حمل و نقل دریایی یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین روش‌های حمل و نقل کالا است که از جنبه‌های مختلف مفید و کارآمد می باشد. تقریبا همه کالاها را می‌توان از روش حمل و نقل دریایی جابجا کرد. با این وجود اگر تحویل سریع اولویت داشته باشد سایر روش های حمل توصیه می شود. حمل دریایی بهترین روش و گاها تنها روش حمل برخی محموله ها مانند محموله های عظیم الجثه، کالاها و تجهیزات بسیار سنگین، حجم زیاد سوخت و... می باشد.

حمل و نقل دریایی چقدر طول می کشد؟

زمان حمل دریایی به عوامل مختلفی بستگی دارد:

  • فاصله بین بنادر مبدأ و مقصد: مسافت جغرافیایی بیشترین تأثیر را بر زمان حمل دارد.
  • نوع کشتی: سرعت و نوع کشتی از دیگر عوامل تأثیرگذار بر مدت زمان جابجایی است.
  • شرایط آب و هوایی: طوفان‌ها و شرایط نامساعد جوی می‌توانند به تأخیر در حمل کالا منجر شوند.

در شرایط نرمال، مسافت بین مبدا و مقصد مهمترین عامل تعیین کننده زمان حمل می باشد. سایر عوامل تاثیرگذار بر زمان صرف شده از طریق حمل و نقل دریایی را در ادامه بررسی می‌کنیم:

فاصله: فاصله بین بندر مبدأ و مقصد بیشترین تاثیر را روی مدت زمان دارد. مدت زمان حمل و نقل دریایی برای جابجایی بین قاره‌ای می‌تواند چند هفته، حمل و نقل منطقه‌ای بین چند هفته، چند روز یا حتی چند ساعت طول متغیر است.

نوع کشتی: نوع کشتی و سرعت آن از فاکتورهای تأثیرگذار روی مدت زمان حمل است.

شرایط آب و هوایی: طوفان‌ها، موج‌ها یا سایر شرایط جوی نامساعد، می تواند منجر به تأخیر و بیشتر شدن زمان حمل دریایی شود.

مسیر: مسیر انتخاب شده، مانند عبور از کانال‌ها یا تنگه‌ها و ترافیک در بنادر می‌تواند به مدت زمان حمل و نقل دریایی اضافه کند.

قوانین و مقررات بندری: برخی از بنادر دارای مقررات خاصی هستند که موجب تأخیر در عملیات بارگیری و تخلیه می‌شوند.

حمل و نقل چند‌وجهی: حمل و نقل ترکیبی که در واقع ترکیبی از حمل دریایی، هوایی، جاده ای یا ریلی است، در هر بخش می‌تواند به زمان حمل دریایی بی افزاید.

مزایای حمل و نقل دریایی

هزینه‌های پایین‌تر: حمل و نقل دریایی از نظر اقتصادی به‌صرفه‌ترین روش جابجایی کالا در مقایسه با سایر روش‌های حمل بین‌المللی است.

جابجایی حجم زیاد کالا: این روش بهترین گزینه برای انتقال کالاهای حجیم و سنگین است که نمی‌توانند از طریق روش‌های دیگر منتقل شوند.

ایمنی بالا: رعایت استانداردهای بین‌المللی این روش را ایمن می‌کند و برای جابجایی انواع کالاها مناسب است.

آلودگی کمتر: حمل دریایی با تکنولوژی‌های جدید می‌تواند آلایندگی کمتری نسبت به سایر روش‌ها داشته باشد.

بیش از 70 درصد از حجم تجارت بین الملل به صورت حمل و نقل دریایی صورت می گیرد. در برخی از منابع عنوان شده حدود 90 درصد از حجم مبادلات بین المللی از طریق دریا صورت می گیرد. حمل و نقل دریایی مزایای بسیاری برای تجار داشته که در ادامه به برخی از این مزایا اشاره شده است:

  • هزینه به مراتب پایین تری نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل بین المللی مانند حمل و نقل جاده ای، ریلی، هوایی و زمینی دارد.
  • حمل و نقل دریایی بهترین و گاها تنها گزینه برای جابجایی محموله های بسیار حجیم یا با تناژ بسیار بالا هستند.
  • حمل و نقل دریایی نسبت به سایر روش های حمل و نقل بین المللی کمترین قیمت را دارد.
  • حمل و نقل دریایی به شرط رعایت استانداردهای بین المللی یک روش ایمن برای جابجایی انواع کالاها است.
  • حمل و نقل دریایی به شرط استفاده از تکنولوژی های جدید و با در نظر گرفتن میزان بار جابجا شده به سوخت مصرفی می تواند آلایندگی کمتری نسبت به سایر روش های حمل و نقل بین المللی داشته و آلودگی زیست محیطی کمتری ایجاد کند.

معایب حمل و نقل دریایی

مهم‌ترین عیب حمل و نقل دریایی زمان‌بر بودن آن است. این روش نسبت به حمل هوایی یا ریلی سرعت کمتری دارد، به‌ویژه در مواردی که تحویل سریع کالا اولویت دارد.

مهمترین و شاید تنها عیب حمل و نقل دریایی کند بودن و زمانبر بودن این روش حمل در مقایسه با سایر روش ها است.

نحوه اقدام به حمل بار دریایی چگونه است؟

برای حمل کالا از طریق دریا، ابتدا با شرکت حمل و نقل تماس گرفته و اطلاعاتی مانند نوع کالا، وزن، حجم، بندر مبدأ و مقصد ارائه می‌شود تا شرکت نرخ و شرایط حمل را اعلام کند.

برای جابجایی کالا از طریق دریا، ابتدا بایستی با یک شرکت حمل و نقل دریایی تماس گرفته و اطلاعاتی نظیر نام کالا و مشخصات آن، وزن یا حجم، بندر بارگیری و بندر تخلیه در اختیار شرکت قرار داده شود تا نرخ حمل دریایی اعلام شود.


لجستیک ایران با افتخار پاسخگوی نیازهای تجار و متقاضیان حمل و نقل دریایی می باشد. همین حالا جهت دریافت خدمات با ما تماس بگیرید.